Thomas von der Dunk – Zuid-Tirol is niet Italië! Een honderd jaar oud Europees grensgeval

Gespreksleiding: Sander van Walsum

 

Zuid-Tirol heeft een zeer bewogen geschiedenis. De cultuurhistoricus en publicist Thomas von der Dunk heeft de historie van deze regio onderzocht. In Zuid-Tirol is niet Italië toont de auteur dat gevoelens van eenheid en identiteit niet kunnen worden opgelegd door een nationale regering. Daarmee snijdt hij – denk aan de strijd voor Catalaanse onafhankelijkheid – een uiterst actueel onderwerp aan.

Honderd jaar geleden moest Oostenrijk, als een van de verliezers van de Eerste Wereldoorlog, bij de Vrede van Saint-Germain het ten zuiden van de Brennerpas gelegen deel van het oude kroonland Tirol aan Italië afstaan. De ene helft van dit gebied, het Trentino, was Italiaanstalig, maar de andere helft, thans als Zuid-Tirol bekend, was Duitstalig, en de overdracht geschiedde tegen de zin van de overgrote meerderheid van de inwoners, die bij Oostenrijk wilden blijven. Hun protesten mochten  echter niet baten, een plebisciet werd in hun geval geweigerd, en daarmee was een minderheidsprobleem geboren dat uiteindelijk de spanningen met de regering in Rome zo sterk zou doen oplopen dat het begin jaren zestig zelfs tot bomaanslagen kwam. Die onvrede van de Zuid-Tiroolse bevolking werd versterkt door een assimilatiepolitiek, die al met de machtsovername van Mussolini in 1922 was ingezet. Nadat noch de pogingen tot gedwongen Italianisering van de autochtone bevolking, noch tot verschuiving van de etnische balans door massale immigratie van Italiaanse arbeiders veel had uitgehaald, kwam het na de Duitse Anschluss van Oostenrijk in 1939 op basis van een overeenkomst tussen Hitler en Mussolini tot stappen voor een gedwongen massale verhuizing naar het Derde Rijk van alle Zuid-Tirolers die weigerden hun identiteit op te geven. Na de Tweede Wereldoorlog zette de nieuwe democratische Italiaanse regering die Italianiseringspolitiek van de fascisten de facto voort; de toegezegde autonomie bleek in de praktijk een farce, en pas met een nieuwe generatie in Rome bleek begin jaren zeventig serieuze autonomie mogelijk, waarmee gaandeweg de angel uit het conflict werd gehaald.

Sander van Walsum is historicus en werkt als verslaggever/commentator bij de Volkskrant.

________________________________________________________________________________

Boekpresentatie en gesprek

Voertaal: Nederlands

Toegang: gratis

Aanmelden: aanmelden@genootschapnld.nl

 

Donderdag 30 januari 2020, 19:00 uur

Deutsche Internationale Schule Den Haag, Van Bleiswijkstraat 125